Anathema The Silent Enigma, a nostalgic journey.

I remember it as today, I was 14 years old and I was in the eighth grade of primary school. There was a Ruch booth next to the school( something similar to WHSmith), next to a taxi cabs stand and in the immediate vicinity of a florist’s shop. For some year now it has been my regular monthly visit, treated with pious reverence as a church, but I have not attended the latter for a long time. The truth is that this newsstand has served me for many years to explore the world, I bought there comics from TM Semic – Spider Man and Punisher (later I stayed with Frank Castle, and a colleague with the former and we exchanged), sometimes the Secret Service which was devoted to computer games, and sometimes I stared from the side window at the covers of adult magazines hidden in the back. All in all, I’m not sure when it happened, maybe when my gaze was piercing from a distance the naked ladies on the covers of Twoj Weekend, Cats or Wamp (all of them where adults magazines), I came across a heavy metal magazine – Metal Hammer. From that moment on, I had to extract more pocket money from my mother and share my interest in comics with Metal Hammer. It was in one of the issues of this magazine from 1995 there was an interview with the Englishmen from Anathema. The conversation was not long, and the main topic was the new album and the backstage of parting with their singer Darren, all with a photo, maybe even two, of the said youngsters. I really liked these photos. There were redhaired guys with long hair, some dreadlocks or pigtails, on some blurred background. They presented themselves in a colourful way, and these photos showed some sadness, reverie, some kind of romanticism.

Inclined to the interview, I was waiting for the upcoming album, and it was due to be released at the end of October 1995. So it happened. The album was released in the world, and in Poland it was released, of course, as it was the most popular in those days, on cassette thanks to Metal Mind Productions. I immediately set off to the Old Town of Gdańsk, to almost the only music store that supplied local metal fans with new releases – the Music Shop located on Tkacka Street. There, in the dark interiors of the store, while walking through the hanging T-shirts, you would reach a glass counter, under which there were rows of cassettes with titles from Metal Mind, Mobid Noizz or Mystic underneath it. There were a lot of them, and sometimes a cursory look was not enough to find the title you were looking for, then a lady saleswoman, a petite blonde, who, if I remember correctly, was the wife of the head of this (un)holy place, came to the rescue.

This is also how I purchased the cassette I wanted, wrapped in a foil and smelled new, and ran to the bus stop to get home as soon as possible and throw it into the throat of my Philips tower. The first sounds from the cassette could not prepare me for what will happen next.

‘Restless Oblivion’ begins with sweet and beautiful clean guitars, and after a while they turn into a mighty heavy, almost doomy riff, like a hurricane, a wind blowing trees somewhere in the forest in the Bieszczady Mountains, (https://en.wikipedia.org/wiki/Bieszczady_Mountains) this is how Cavanagh brothers guitars rocked me, and Duncan Patterson’s gurgling bass tapped my guts . Of course, it cannot be compared with the aggression of death metal albums, the sound was different here, with a hint of melody and a more sterile, though still organic sound. The opening riff buzzes for quite a while before the guitars roll over to the first verse, where guitar in unison rushes to Vincent’s reciting vocals. It is only in the chorus, when the guitars return to the heavy drive, that the vocalist uses a powerful roar, coarse and more melodic, much more understandable than his predecessor Darren White (though I didn’t know it at the time). Vincent’s vocals are very emotional, full of pain, loss and helplessness, which he tells about in this song, and the listener can feel it all without any problems. The next track is “Shroud Of Frost”, as long as its predecessor. A very epic piece that opens with solo guitars playing a beautiful, sad melody, against which Vincent starts the first lines to make the music fall silent, and then the bass line enters and the correct verse begins. A sad, apocalyptic verse in which the singer succumbs to nihilism, which breaks out in the chorus with an aggressive plea for help in an emotional escape from life. In the middle phase, the piece becomes quieter and we can hear a moving narrative against the backdrop of a strange effect imitating something like cool air. It’s a very epic and atmospheric track, and when it seems like the emotions on the album should subside after two such tracks, it begins “… alone”. A track slightly similar to the miniature “J’ai Fait Une Promesse” from the album “Serenades” (which I haven’t heard yet), with classical guitars, strings and female vocals, for which the same Ruth Wilson is responsible. And although “..alone” does not attack with distorted sound, the guitar playing and the structure of the composition have such a melancholic and sad atmosphere that it affects the listener even more than in the previous songs. The climate of despair, disappointment and lost love is heightened even more when Ruth Wilson begins her angelic, girlish, innocent singing. This track has more of a doom and goth feel to it than any other band on the entire album.

This acoustic cutscene is followed by another heavy guitar track – “Sunset Of Age” to break out of the abyss of torpor. It’s a real doom waltz, in which the guitars swing with an aggressive riff, and Vincent’s vocals are sprinkled with some effect, enhancing his more melodic side in this track. Again we deal with heaviness mixed with great guitar melodies and solo parts, and disturbing atmosphere of the whole rhythm section of the band. The next tracks, which slightly give way to the high form of their predecessors, are two slightly experimental ones, in turn, “Nocturnal Emission” – closing the first side of the cassette, and “Cerulean Twilight”, opening the other. The first one starts with a dark heavy riff to further turn the distortion into gothic guitars, sounding a bit like, say, the verses known from “Sleepless”. A song with an unsettling vibe, led by Duncan’s throbbing bass, with Vincent whispering ominously, which turns into the scream of someone who has just escaped from a nightmare. Anyway, the story of the song is the text of Derek Fullwood, a good friend of the band, who just described his disturbing dream after intoxication, he is also the narrator in “Shroud Of Frost”. “Cerulean Twilight”, on the other hand, begins with the rising sounds of guitars, against which Vincent whispers subsequent lines of text. Here the music is constructed so that the intensity continues to increase, until the final gradual fading out. In a way, this track reminds me of what Anathema did on the previous “Pentecost III” release. And although both compositions seem to stand out on “The Silent Enigma”, it is impossible to say that they are somehow unsuccessful. There are different, but their unreal, dark atmosphere fits the album. They just took a different approach, unusual for metal bands of the time, but Anathema always ran ahead not afraid of experiments.

The last part of the cassette contains three songs, the last of which, the ending album “Black Orchid”, is an instrumental track with a minor riff. Just in time for the end of the album, although if it hadn’t been there, I wouldn’t have been angry. The title track and “A Dying Wish” that preceded it, however, are the apogee of Anathema’s style. Very emotional, with a quiet introduction that turns into full fury, albeit a melodic riff. The voice of Vincent, full of anger and despair, will show its many faces in both songs. “A dying wish” is a complete track – we have metal rage, bitter guitars playing in unison, broken riffs, slow-downs, great bass guitar parts and percussion performances, some strange Indian insertions and samples, but most of all a lot of emotions. This number moves the listener, in its galloping takes me on a horseback trip through some desert, through the ruins of ancient temples bathed in the sun, extinct, sad, lonely. There is some sadness in this song, but also anger for what has passed, has turned to dust and is gone forever. This is how I feel. Before the last two songs on the album, there is the title “The Silent Enigma”. This song, selected for promotion, even received a videoclip shot on the Saddleworth Moor, which was even broadcast on Polish TV, when programs such as Clipol still existed. “The Silent Enigma” is a piece more subdued than “A dying wish “. More sad. The guitars cries and the vocalist, full of resignation and pain, sings his words full of metaphors and abstract concepts.

The Silent Enigma was my first Anathema album. To this day, it is one of their best achievements for me. This is to some extent due to sentiment, but not only. This album is, in my opinion, a breakthrough in their career. It was on this album that the band that broke up with the previous vocalist, who had a significant impact on the content of the group’s previous recordings, showed that they can do more, that there is still untapped potential in it. It was on this album that crude death / doom metal was just an echo, and the new face, more pensive, poetic, slowly emerged from the shadows. “The Silent Enigma”, although conservatively, stated that the guys do not want to limit themselves to one genre, that they want to develop musically and are not afraid of changes, changes that with each subsequent album of the group, took them away from the purely metal yard. I love Anathema for the sadness and anger that spoke to me at the time when I was a teenager. I loved her previous albums, for their roughness, wildness and heaviness. After “The Silent Enigma” I got in the car with Anathema, and went on a journey into the unknown, discovering new horizons. It was not a road without bumps, I had to grow up, mature to fully understand and accept the choices of the Cavanagh brothers, because Anathema gradually rejected the darkness to come out into the full sun, to change sorrow into hope and beauty. But when I finally matured and opened myself to other experiences, I returned to Anathema, today I have all the band’s full albums on the shelf and I have no regrets.

darkuss3 26.04.2021

Anathema The Silent Enigma, nostalgiczna wyprawa.

Pamiętam to jak dziś, miałem 14 lat i chodziłem do ósmej klasy szkoły podstawowej. Tuż przy szkole, obok postoju taksówek i w bezpośrednim sąsiedztwie kwiaciarni stał kiosk Ruchu. Od jakiegoś roku był to mój regularny, comiesięczny punkt odwiedzin, traktowany z nabożną czcią niczym kościół, jednak do tego ostatniego już od dawna nie chodziłem. Prawda jest taka, że kiosk ten od wielu lat służył mi do poznawania świata, kupowałem tam komiksy z TM Semic – Spider Mana i Punishera (w późniejszym czasie zostałem z Frankiem Castle, a kolega z tym pierwszym i wymienialiśmy się), czasem Secret Service poświęcone grą komputerowym, a niekiedy gapiłem się z boczej szyby na ukryte z tyłu okładki pism dla dorosłych. W sumie nie jestem pewien kiedy to się stało, może gdy mój wzrok przewiercał z oddali roznegliżowane panie na okładkach Twojego Weekendu, Cats czy też Wampa, natrafiłem na magazyn o heavy metalu – Metal Hammer. Od tego momentu, musiałem wyciągać od mamy większe kieszonkowe i dzielić zainteresowanie komiksami z Metal Hammerem właśnie. To właśnie w jednym z numerów tego pisma z 1995 roku (na 99% był to sierpniowy numer) był wywiad z anglikami z Anathemy. Rozmowa nie była długa, i głównym jej tematem była nowa płyta oraz kulisy rozstania z dotychczasowym wokalistą, wszystko to opatrzone zdjęciem, może nawet dwoma, rzeczonych młodzieniaszków. Te zdjęcia strasznie mi sie spodobały. Byli na nim rudzi jegomoście z dlugimi włosami, jakimiś dredami czy warkoczykami, na jakimś rozmytym tle. Fajnie się kolorowo prezentowali, i bił też z tych zdjęć jakiś smutek, zaduma, jakiegoś rodzaju romantyzm.

Skłoniony wywiadem, oczekiwałem na nadchodzącą płytę,  a miała się ona ukazać pod koniec października 1995 roku. Tak też się stało. Album ukazał się na świecie, a w Polsce został wydany, oczywiście jak to w tamtych czasach było najpopularniejsze, na kasecie dzięki Metal Mind Productions. Natychmiast wyruszyłem na gdańską starówkę, do prawie jedynego sklepu muzycznego, który zaopatrywał lokalnych metalowców w nowe wydawnictwa – Music shop’u mieszczącego sie na ulicy Tkackiej. Tam, w ciemnych wnętrzach sklepu, przechodząc przez wiszące koszulki docierało się do szklanej lady, pod którą leżały grzbietami z tytułami rzędy kaset z Metal Mind’u, Mobid Noizz’a czy też Mystic’a. Było ich sporo, i czasem pobieżne spojrzenie nie wystarczało by odnaleźć tytuł, którego się szukało, z pomocą wtedy przychodziła pani ekspendientka, drobna blondynka, która o ile dobrze pamiętam, była żoną szefa tego (nie)świętego przybytku.

Tak też nabyłem upragniona kasetę, zafoliowaną i pachnącą nowością i pognałem na przystanek autobusowy, by jak najszybciej dojechać do domu i wrzucić ją w gardziel mojej wieży Philipsa. Pierwsze dźwięki z kasety nie mogły przygotować mnie na to co będzie dalej.

‘Restless Oblivion” rozpoczynają słodkie i piekne czyste gitary, aby po chwili przerodzić się w mocarny ciężki niemal doomowy riff, niczym huragan, wicher kołysający drzewami gdzieś w puszczy w Beiszczadach, tak mną bujały gitary braci Cavanagh, a bulgoczący bass Duncana Pattersona tarmosił moimi bebechami. Oczywiście, nie można tego porównać z agresją death metalowych albumów, tu brzmienie było inne, pobrzmiewało nutką melodii i bardziej sterylnym, choć wciąż organicznym brzmieniem. Początkowy riff buja całkiem długo, zanim gitary przechodzą do pierwszej zwrotki, gdzie gitarowe unisono mknie pod deklamującym wokalem Vincenta. Dopiero w refrenie, gdy gitary znów wracają do ciężkiego drive’u, wokalista używa potężnego ryku, szorstkiego i bardziej melodyjnego, o wiele bardziej zrozumiałego niż jego poprzednik Darren White(choć wtedy o tym nie wiedziałem). Wokal Vincenta jest bardzo emocjonalny, czuć jego ból, stratę i niemoc, o której opowiada w tym utworze, a słuchacz może bez problemu poczuć to wszystko. Następny utwór to “Shroud Of Frost”, dorównujący swoją długością do poprzednika. Utwór bardzo epicki, który otwierają solowe gitary grające piekną, smutną melodię , na tle której Vincent rozpoczyna pierwsze wersy, by muzyka zamilkła i wtedy wchodzi pochód basu i rozpoczyna się prawidłowa zwrotka. Zwrotka smutna, apokaliptyczna, w której wokalista poddaje się nihilizmowi, który w refrenie wybucha agresywną prośbą o pomoc w emocjonalnej ucieczce od życia. W środkowej fazie utwór wycisza się i możemy usłyszeć przejmującą narrację na tle dziwnego efektu imitującego coś na kształt chłodnego powietrza. To bardzo epicki i atmosferyczny utwór, i gdy wydaje się, że po dwóch takich utworach emocje na albumie powinny opaść, rozpoczyna się “…alone”. Kawałek lekko podobny do miniatury “J’ai Fait Une Promesse” z albumu “Serenades”(którego jeszcze wtedy nie słyszałem), z gitarami klasycznymi, smyczkami i damskim wokalem, za który odpowiedzialna jest ta sama Ruth Wilson. I choć “..alone” nie atakuje przesterowanym brzmieniem, gra gitar oraz struktura kompozycji ma tak melancholijną i pełną smutku atmosferę, że ta udziela się słuchaczowi jeszcze bardziej niż w poprzednich utworach. Klimat rozpaczy, zawodu i utraconej miłości zostaje jeszcze bardziej podniesiony gdy Rut Wilson rozpoczyna swój anielski, dziewczęcy, pełny niewinności śpiew. Ten utwór ma więcej doomowej i gotyckiej atmosfery niż niejeden zespół na całej płycie.

Po tym akustycznym przerywniku, aby wyrwać się z otchłani odrętwienia nastepuje kolejny ciężki, gitarowy utwór – “Sunset Of Age”. To prawdziwy doomowy walec, w którym gitary bujają agresywnym riffem, a wokale Vincenta okraszone są jakimś efektem, potęgującym jego, w tym utworze, bardziej melodyjną strone. Znów mamy do czynienia z ciężkością zmieszaną ze wspaniałymi melodiami gitar i partiami solowymi, niepokojącą atmosferą całej rytmiki zespołu.

Kolejnymi utworami, które nieznacznie ustepują wysokiej formie poprzedników, są dwa lekko eksperymentalne, kolejno, “Nocturnal Emission”-zamykający pierwszą stronę kasety, i “Cerulean Twilight”, otwierający drugą. Pierwszy z nich, rozpoczyna się mrocznym ciężkim riffem, aby dalej zamienić przester na jakby gotyckie gitary, o brzmieniu podobny trochę do powiedzmy zwrotek znanych z “Sleepless”. Utwór o niepokojącym klimacie, prowadzony przez pulsujący bas Duncana, z szepczącym  złowieszczo Vincentem, który przeradza się w krzyk kogoś, kto właśnie wyrwał się z koszmarnego snu. Zresztą historią utworu jest tekst Dereka Fullwood’a, dobrego przyjaciela zespołu, który to opisał właśnie swój niepokojący sen po alkoholowym upojeniu, on również jest narratorem w “Shroud Of Frost”. “Cerulean Twilight” natomiast rozpoczynają narastające dźwięki gitar, na tle których Vincent wyszeptuje kolejne linijki tekstu. Tutaj muzyka skonstruowana jest by intensywność wciąż narastała, aż do kończącego stopniowego wyciszenia. W pewnym sensie ten utwór przypomina mi to, co Anathema zrobiła na poprzednim wydawnictwie “Pentecost III”. I choć obie kompozycje zdają się odstawać na “The Silent Enigma”,to nie sposób powiedzieć, że są w jakiś sposób nie udane. Są inne, ale wciąż ich odrealniony, mroczny klimat wpasowuje się w płytę. Po prostu zastosowano w nich inne podejście, nietypowe dla ówczesnych metalowych kapel, ale Anathema zawsze wybiegała naprzód nie bojąc się eksperymentów.

Ostatnia część kasety zawiera trzy utwory, z których ostatni, kończący album “Black Orchid” to kroczący minorowym riffem, utwór instrumentalny. W sam raz na zakończenie płyty, choć gdyby go tam nie było, nie pogniewałbym się. Natomiast poprzedzające go, utwór tytułowy oraz “A Dying Wish”, to apogeum stylu Anathemy. Bardzo emocjonalny, ze spokojnym wstępem, który przeradza się w w pełni furii, aczkolwiek melodyjny riff. Pełny gniewu i rozpaczy głos Vincenta, w tym utworze ukaze swoje roznorakie oblicza. “A dying wish” to utwór kompletny – mamy tu metalową wściekłość, rzewne gitary grające unisono, rwane riffy , zwolnienia, świetne partie gitary basowej i perkusyjne popisy, jakieś dziwne indyjskie wstawki, ale przede wszystkim masę emocji.Ten numer porusza słuchacza, w swojej galopadzie zabiera mnie na konną wyprawę przez jakąś pustynię, poprzez ruiny starożytnych świątyń skąpanych w słońcu, wymarłych, smutnych, samotnych. Jest w tym utworze jakiś smutek, ale również gniew za tym co przeminęło, obróciło się w proch i bezpowrotnie odeszło. Tak to odczuwam. Przed dwoma ostatnimi utworami na albumie, znajduje się tytułowy “The Silent Enigma”. Utwór ten wybrany do promocji, otrzymał nawet videoclip nakręcony na wrzosowiskach Saddleworth Moor, który nawet był emitowany w TVP telewizji polskiej, gdy takie programy jak Clipol jeszcze istniały. :The Silent Enigma” jest utworem bardziej stonowanym niż “A dying wish”. Bardziej smutnym. Gitary płaczą, a wokalista pełny rezygnacji i bólu wyśpiewuje swoje słowa pełne metafor i abstrakcyjnych pojęć.

“The Silent Enigma” był moim pierwszym albumem Anathemy. Do dziś jest dla mnie jednym z ich najlepszych dokonań. Jest to w pewnej mierze zasługą sentymentu, ale nie tylko. Album ten jest według mnie przełomowym w ich karierze. To na tym albumie, zespół który rozstał się z poprzednim wokalistą, który miał niebagatelny wpływ na zawartość dotychczasowych nagrań grupy, pokazał że stać go na więcej, że drzemie w nim niewykorzystany jeszcze potencjał. To na tym albumie, siermiężny death/doom metal był już tylko echem, a nowe oblicze, bardziej zadumane, poetyckie, powolutku wychodziło z cienia.  “The Silent Enigma” choć, dość zachowawczo, oznajmiała, że chłopaki nie chcą zamykać się w jednym gatunku, że chcą się rozwijać muzycznie i nie boją się zmian, zmian, które z każdym kolejnym albumem grupy oddalały ich z czysto metalowego podwórka. Ja Anathemę pokochałem, za ten smutek i złość, który w tamtym czasie, gdy byłem nastolatkiem przemówił do mnie. Pokochałem jej poprzednie albumy, za ich szorstkość, dzikość i ciężar.Po “The Silent Enigma” wsiadłem do samochodu z Anathemą, i pojechałem w podróż w nieznane, odkrywać nowe horyzonty. Nie była to droga  bez wybojów, musiałem dorosnąć, dojrzeć do pełnego zrozumienia i zaakceptowania wyborów braci Cavanagh, bo Anathema stopniowo odrzucała mrok, by wyjść na pełne słońce, by smutek zamienić na nadzieję i piękno. Ale gdy już w końcu dojrzałem, i otworzyłem się na inne doznania, powróciłem do Anathemy, dziś mam na półce wszystkie pełne albumy zespołu i nie żałuję.

darkuss3 26.04.2021